YAPAY ZEKA, KÜRESEL EKONOMİNİN ÜRETKENLİĞİNİ VE POTANSİYELİNİ YENİDEN KURMAYA GELİYOR. YAPILAN YATIRIMLAR DA BUNU GÖSTERİYOR. ZİRA, SEKTÖRDEN 2030’A KADAR 1,85 TRİLYON DOLARLIK BİR PAZAR BÜYÜKLÜĞÜ VE 15,7 TRİLYON DOLARLIK KÜRESEL KATKI BEKLENİYOR. ARAŞTIRMALARA GÖRE, STRATEJİK YATIRIM OLARAK GÖRÜLEN YAPAY ZEKA İLE 10 YIL İÇİNDE 100 YILLIK ŞİRKETLERİ GERİDE BIRAKABİLECEK YENİ İŞLETMELER VEYA START-UP’LAR DOĞABİLİR. BU İSE TÜM DÜNYADA PAZAR VE REKABET GÜCÜ YARIŞINDA OYUNUN BAŞTAN KURULMASI DEMEK.
ERDİ YILMAZ
Yapay zeka (AI), işlerin yapılma şeklini temelden değiştirmeye adım adım yaklaşıyor. Üretken yapay zeka ile geleneksel yapay zeka, iş modellerini baştan kurguluyor. AI yazılımları daha da metalaştıkça önümüzdeki 7 ila 10 yıl içinde maliyetlerin düşeceği ve bu alandaki yatırımların dünya geneline yayılacağı öngörülüyor. Uluslararası analiz şirketi Statista’nın verilerine göre, 2023 yılında 208 milyar dolar olan yapay zeka pazar büyüklüğünün 2030 yılına kadar 9 kat artarak 1,85 trilyon dolara yaklaşması bekleniyor. Yapay zeka bu gücüyle aynı zamanda dünyanın yeni oyun değiştiricisi olmaya da hazırlanıyor. 2030’a geldiğimizde küresel ekonomiye Çin ve Hindistan’ın mevcut üretiminden daha fazla etki sağlayacak olan sektör, ekonomilere toplamda 15,7 trilyon dolarlık katkıda bulunabilir. Çok uluslu danışmanlık şirketi PwC’nin raporuna göre, bunun 9,1 trilyon doları tüketim etkilerinden, 6,6 trilyon doları ise artan üretkenlikten elde edilecek.
YAPAY ZEKAYI KULLANAN EKONOMİLER FARKI AÇACAK
Uzmanlara göre, yapay zekada ileri seviyede olan ülkeler ile bu teknolojiye erişemeyen ülkeler arasında gelecekte önemli uçurumlar oluşacak. Yapay zekanın en büyük ekonomik kazanımları ise 7 yıl içinde Çin’in GSYH’sinde yüzde 26’lık artış ile Kuzey Amerika’daki toplam GSYH’de yüzde 14,5’lik artış olarak karşımıza çıkacak. Bu ise küresel ekonomik etkinin neredeyse yüzde 70’ine karşılık geliyor. Türkiye’de de yapay zeka alanına devlet kurumları ve özel sektör girişimleriyle yatırımlar sürüyor. TÜBİTAK ve Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi, sürecin öncülüğünü yaparken bu sayede özel sektöre de Teknopark’larla rekabetçi bir altyapı ve pazar imkanı sağlanmaya çalışılıyor.
“GPT DEVRİMİ MUAZZAM ŞEKİLDE GELDİ”
Yapay Zeka Politikaları Derneği AIPA’nın Yönetim Kurulu Üyesi ve İstinye Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri Bölüm Başkanı / Veri Bilimi ABD Başkanı Doç. Dr. Şebnem Özdemir, yapay zekanın ekonomileri nasıl dönüştüreceğine dair Z Raporu’na değerlendirmelerde bulundu. Yapay zekanın ilk zamanlarda bu alanda donanıma ve veriye sahip olanlar için bir ekonomik değer taşıdığını ifade eden Özdemir, Kasım 2022’de tüm dünya ile paylaşılan ChatGPT sayesinde ise yeni bir döneme geçildiğine dikkati çekiyor. Yeni süreci “üretici yapay zeka” olarak tanımlayan Özdemir, şu tespitlerde bulunuyor: “An itibarıyla 10 binden fazla üretici yapay zeka aracı ve alt aracının bulunduğu dünyada, ekonomi de, dönüşüm de hızlandı. 2023 yılında yapay zekanın küresel pazarı 150.2 milyar dolarlık bir değere erişmişti. Bu değerin 2030 yılına kadar 1,345.2 milyar dolara varacağı tahmin ediliyor. Bu tahminlerde ChatGPT başta olmak üzere üretici yapay zekaların etkisi büyük. Üstelik OpenAI tarafından açılan GPT Store (GPT Uygulama Marketi)’nin 9 Şubat sabahından 11 Şubat sabahına kadar 3 milyon uygulamaya erişmesi, bu uygulamaların ve Store’un henüz bir kazanç modeli paylaşmamış olması, tahminlerimizden öte bir dönüşümü işaret ediyor. Geriye dönüp baktığımızda Apple Store’un (Apple Uygulama Marketi’nin) açıldıktan bir yıl sonra ancak 100 bin uygulamaya eriştiğini görebiliriz. Özetle GPT devrimi muazzam şekilde geldi, ancak diğer devrimlere nazaran beklenmedik şekilde ve beklenmedik hızda ilerliyor.”
ÜRETKEN YAPAY ZEKAYA BAĞIMLILIK ARTACAK
Bunun yanında ChatGPT 3.0’ın piyasaya sürülmesi, üretken yapay zekanın (GenAI) olanaklarına dair yeni bir uyanışı beraberinde getirdi. Zira GenAI, daha önce finans, vergi, hukuk, BT, uyumluluk ve diğer departmanların ulaşamayacağı karmaşık görevleri ve süreçleri sıklıkla yönetebiliyor. Yakın gelecekte ise genişletilmiş gerçeklik cihazları, IoT ağları ve makine öğrenimi süreçleri GenAI’ye bağımlı olacak.
Maliyeti azaldıkça son tüketiciye daha çok ulaşılabilir konuma erişen yapay zekada, geliştirilen uygula malar sayesinde reklam afişi hazırlamaktan, sanat eseri oluşturmaya varan kreatif üretimler mevcut. Aynı zamanda bir avukata dava dosyası hazırlayabilir ya da bir doktora daha yüksek iyileşme oranlı ilaç ve ameliyat önerilerinde bulunabilir. Yine eğitimde öğrenme becerilerini artırmaya yardımcı olurken, finans ve ticaret alanında operasyonel karlılık ve üretim formüllerini planlayabilir. Tüm bunlar gelecekte istihdam ve iş yapma şekillerinde büyük bir dönüşümün de habercisi.
Yapay zeka artık makine öğrenmesi, artırılmış gerçeklik, karma gerçeklik (sanal gerçeklik ile artırılmış gerçekliğin karışımı), artırılmış gerçeklik, karma gerçeklik ve arabalar ile insansız havacılık sistemleri dahil çok çeşitli alanlarda yüksek katma değer oluşturuyor. Bunun yanı sıra tedarik zincirleri, pazarlama, ürün yapımı, araştırma, analiz ve daha fazlası içinde iş yapılarında bir bakıma yapay zeka benimsenmeye başlandı.
“DEVLET VE İŞ DÜNYASI OLARAK KENDİ GPT MODELİMİZİ YAPMALIYIZ”
Bundan sonra ülkelerin ve iş dünyasının yapay zekaya ne kadar sürede entegre olabileceği, dönüşüm gücünün kimde olduğunu gösterecek. Ülkelerin entegrasyonun öncelikle veri politikalarına bağlı olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Özdemir, mevcut yapay zekanın ise türü itibarıyla veriye ihtiyaç duyduğunu belirtiyor ve şöyle devam ediyor: “Yüksek hacimli ve iyi işlenmiş veri. Bu yoksa, otomatik olarak dışa bağımlılık başlıyor, verisine hakim olmadığımız bir alanda yapay zeka geliştirmek çok zor, hatta bazen imkansız. Üretici yapay zekalar ise apayrı bir konu. Amerika’da farklı devler farklı üretici yapay zekaları sundular. OpenAI’ın ChatGPT’si, Elon Musk’ın Grot’u, Google’ın Gemini’yı, üstelik bunlar sadece metin tabanlı olanlar. Görsel, ses, video, tasarım üretenler başlı başına bir rekabet içindeler. 13 Mart 2024 sabahında Devin ile tanıştık. Devin dünyanın ilk yapay zeka yazılım mühendisi unvanıyla sunulan bir üretici yapay zeka. Aynı gün Hindistan’ın üretici yapay zekası Hanooman duyuruldu. Bir kere şunu kabul etmek gerek, nasıl bir arama motoru ya da sosyal medyaları üreten şirketlerin dominasyonu altındaysak, aynı durum LLM (büyük dil modelleri) için de geçerli olacak. Devlet ve iş dünyası ortalığı ile kendi büyük dil modelimizi (GPT) yapmak zorundayız. Aksi taktirde yeni döneme adapte olmakta zorlanacağımız gibi, her çözüm geliştirmeye çalıştığımızda büyük bir ekonomik baskı ile karşı karşıya kalabiliriz.”
Devamı Z Raporu Dergisi Nisan 2024 sayısında…
