Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), 1960 yılında Bağdat’ta beş ülke (İran, Irak, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Venezuela) tarafından kurulan ve merkezi 1965’ten beri Avusturya’nın Viyana kentinde bulunan 15 üyeli hükümetlerarası bir örgüttür. OPEC’in küresel petrol üretiminin yüzde 42,6’sını ve dünyadaki kanıtlanmış petrol rezervlerinin yüzde 71,8’ini oluşturduğu tahmin ediliyor. Bu, örgütün dünya petrol piyasası üzerinde ve daha önce dünyanın en büyük çok uluslu petrol şirketlerinden (Exxon, Mobil, Chevron, Gulf Oil, Texaco, BP & Shell) oluşan “Yedi Kız Kardeş” olarak bilinen kartel tarafından kontrol edilen fiyatlar üzerinde önemli bir etki oluşturmasını sağlıyor.
OPEC’in misyonu, “üye ülkelerin petrol politikalarını koordine etmek ve birleştirmek ve tüketicilere etkili, ekonomik ve düzenli bir petrol tedariki, petrol üreticilerine sabit bir gelir, ve petrol endüstrisine yatırım yapanlara adil bir getiri sunmak üzere petrol piyasalarının istikrarını sağlamaktır.” Bunun yanı sıra uluslararası petrol piyasası hakkında önemli bir bilgi sağlayıcı olan OPEC’in Petrol Sepeti, 2000 yılından beri petrol fiyatları için önemli bir kıstas olmuştur.
OPEC’in etkisi, dünya petrol talebindeki tavan ve taban seviyelerle yakından ilişki. Öyle ki, 14 Eylül 2018’de kuruluşunun 58. yıldönümünü kutlayan örgütün yarım yüzyılı aşkın varlığı, ambargo, çatışma ve hatta savaşlarla şekillenmiş durumda.
Günümüzde OPEC daha önce hiç olmadığı kadar Suudi Arabistan’ın etkisi altında. OPEC içinde karar verme işinin çoğu zaman oldukça karmaşık olmasının nedeni de örgütün fiili lideri Suudi Arabistan’ın politikalarının fiyat ve arz açısından bazen diğer OPEC üyelerininkiyle büyük ölçüde farklılık göstermesidir.
OPEC’in 2014 yılı fiyat düşüşünden sonra çalkantılı birkaç yıl geçirmesinin nedeni örgütün fiili liderinin petrol fiyatlarını artırmak için üretimin kesilmesiyle ilgili geleneksel ve kabul görmüş politikasını hiçe sayarak tamamen siyasi nedenlerden ötürü küresel petrol piyasasına petrol yağdırmaya karar vermesidir. OPEC 27 Kasım 2014’de gerçekleşen 166. toplantısında Suudi Arabistan’ın güçlü baskısı altında üretimi kesmeme kararı aldı.
Sonuçta Suudi Arabistan, başarısızlıkla sonuçlanan stratejisinden vazgeçmek ve Rusya’yla birlikte OPEC / OPEC dışı üretim kesintisi anlaşması imzalamak zorunda kaldı. Söz konusu anlaşma uyarınca OPEC ve Rusya 1 Ocak 2017’den itibaren petrol fiyatlarını desteklemek için petrol üretimlerini günde 1,8 milyon varil azalttı.
Devamı Derin Ekonomi Aralık 2018 sayısında …