SEÇİLDİĞİ GÜNDEN BU YANA ÇİN’İN ABD İLE OLAN TİCARETTE, KUR MANİPÜLASYONU BAŞTA OLMAK ÜZERE BİRÇOK ŞEKİLDE HAKSIZ REKABET ETTİĞİNİ VE BUNUN ABD EKONOMİSİNE ZARAR VERDİĞİNİ SAVUNAN ABD BAŞKANI DONALD TRUMP’IN BAŞLATTIĞI TİCARET SAVAŞINDA HENÜZ TÜM SİLAHLAR ÇEKİLMEDİ. İKİ ÜLKE ARASINDAKİ GERİLİMİN İKİNCİ CEPHESİ TEKNOLOJİK SAHADAN AÇILDI. ABD YÖNETİMİNİN ÇİNLİ TEKNOLOJİ DEVİ HUAWEİ VE BAĞLI ORTAKLIKLARINI, ABD’NİN ULUSAL GÜVENLİĞİNE AYKIRI FAALİYETLERDE BULUNAN ŞİRKETLER LİSTESİNE ALMASI, ÇİN’İN KARŞI HAMLESİNİ GETİRDİ. TRUMP’IN UYGULAMAYA KOYDUĞU TARIMSAL ÜRÜNLERE GETİRİLEN EK GÜMRÜK VERGİLERİ VE TEKNOLOJİ ŞİRKETLERİNE GETİRİLEN YATIRIM KISITLAMALARI KARŞISINDA ÇİN, ‘NADİR MADEN’ SİLAHIYLA REST ÇEKTİ. SAVAŞ BİTMEDEN SAVAŞI KİMİN KAZANDIĞI YA DA KAYBETTİĞİ BELLİ OLMAZ. ANCAK SAVAŞ SÜRERKEN BUNU AVANTAJINA ÇEVİREN KESİMLER MUTLAKA OLUR. ABD İLE ÇİN ARASINDA SÜREN TİCARET SAVAŞINDA, KAZANAN KİM KAYBEDEN KİM HENÜZ NETLEŞMİŞ DEĞİL. ANCAK DURUMDAN ETKİLENEN TARAF ÇOK. KÜRESEL TİCARETTE DURGUNLUĞA NEDEN OLAN ABD-ÇİN TİCARİ REKABET GERİLİMİ; ULUSLARARASI KURULUŞLARDAN, BAZI ÜLKE VE KÜRESEL ŞİRKETLERDEN TEPKİ GÖRÜYOR. DÜNYA EKONOMİSİ ABD-ÇİN TİCARET SAVAŞININ DERİNLEŞMESİ DURUMUNDA 1.2 TRİLYON DOLARLIK BEDEL ÖDEME RİSKİYLE KARŞI KARŞIYA.
MEHMET ALİ DOĞAN
KORUMACILIK ÖNLEMLERİ KARŞISINDA DÜNYA EKONOMİSİ ‘BELİRSİZLİK’ KAYGILARIYLA YAVAŞLIYOR. WTO VE IMF’NİN, G20’NİN JAPONYA TOPLANTISI ÖNCESİNDE DÜNYA EKONOMİSİNİN RESESYONA SÜRÜKLENECEĞİ UYARISINA, ABD BAŞKANI TRUMP’IN KAYITSIZ KALDIĞI GÖRÜLÜYOR. AGRESİF BİR POLİTİKA İZLEYEN TRUMP, ÇİN’İN BARUTUNUN BİTMESİNİ BEKLİYOR. ANCAK HEM ABD, HEM DE ÇİN İHRACAT PAZARLARINI KOMŞULARINA KAPTIRMAYA BAŞLADILAR. TİCARET SAVAŞININ KAZANANI HENÜZ BELLİ DEĞİL.
KİM KAZANDI KİM KAYBEDİYOR? Küresel ticaret risk altında
ABD Başkanı Donald Trump’ın 1 Mart 2018’de ilan ettiği çelik ithalatına yüzde 25, alüminyum ithalatına yüzde 10 gümrük vergisi uygulama kararı, ABD ile Çin arasında başlayan ticaret savaşının temelini oluşturuyor. ABD’nin kararı, kısa sürede tüm dünyayı etkisi altına aldı. Çünkü dünya ticaretinin hakimi iki ülke karşı karşıya gelmiş oldu. Dünyanın en çok ithalat yapan ülkesi ABD yaklaşık 2,6 trilyon dolarlık ithalat gerçekleştiriyor. Yükselen ekonomi Çin ise 2,1 trilyon dolar ile onu ensesinden takip ediyor. Haliyle iki küresel güçün ticaretteki payları, tüm dünyadaki ticareti derinden etkiliyor. Bloomberg ekonomisti Dan Hanson’ın yaptığı hesaplamaya göre, ABD-Çin ticaret savaşının derinleşmesi durumunda büyük çaplı bir piyasa düşüşü ile birlikte, küresel büyüme 2021’in sonuna kadar 1.2 trilyon dolar zarar görebilir. Bu demek oluyor ki, ABD ile Çin gerilimi nedeniyle dünya ekonomisi 1.2 trilyon dolarlık bedel ödeme riskiyle karşı karşıya.
Gümrük tarifesi, özünde yerel ekonomileri geliştirmek ve yerli üreticileri korumak amacıyla tasarlanmış bir vergi türü. Dış ticaret politikasının da en eski ve belki de en sık kullanılan enstrümanlarından biri. 2018’in son dönemine kadar olan süreçte Trump başkanlığında Ticaret Bakanlığı, damping / telafi edici görevler konusunda tam 122 soruşturma başlattı. Bu tarifeler, toplamda 31 ülkeye ulaşarak ithalatta 12 milyar dolar etkiye yol açtı. ABD Başkanı Trump, gümrük tarifesi silahına sarılarak ‘ülkesinin çıkarlarını’ korumayı amaçlasa da karar üstüne aldığı kararlarla, bu eski uygulamayı çok daha derin etkilere vardıracak boyuta getirdi, küresel ticaret belirsizlik riski altında, durgunluğa doğru gidiyor.
KÜRESEL EKONOMİ RESESYON SARMALINDA
Dünya Ticaret Örgütü (WTO) G20 ekonomileri arasında giderek artan ticaret kısıtlamalarının küresel ekonomide “belirsizlik” oluşturduğuna dikkat çekiyor. WTO, geçen yılın Ekim ayından 2019’un Mayıs ayına kadar 20 yeni politika ile toplamda 335.9 milyar dolarlık bir ticaretin kısıtlandığını açıkladı. Dünyanın en büyük finans gruplarından biri olan İsviçre merkezli banka UBS’nin Küresel Ekonomik Araştırmalar Başkanı Arend Kapteyn, bankanın müşterilerine gönderdiği notta, iki ülkenin bir anlaşmaya varamaması ve birbirlerine yeni gümrük tarifeleri uygulamaları halinde, global ekonomik büyüme ve piyasa şartları hakkında beklentilerin bozulacağına dikkat çekiyor. Notta, Japonya’da gerçekleşen G20 toplantılarında ticaret savaşını bitirme konusunda ilerleme sağlanamaması durumu değerlendiriliyor ve dünya ekonomisinin durgunluğa (resesyon) sürükleneceği uyarısı yapılıyor.
Uluslararası kuruluşlardan peşi peşine uyarılar geliyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Christine Lagarde, ABD ile Çin arasındaki ticari savaşa ilişkin, “Hiç kimse ticari savaşta kazanmıyor, hepimiz bundan kaybediyoruz” diye açıklama yaparken; Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Mario Draghi de artan ticari kısıtlamaların oluşturduğu yeni gerilimlere karşı uyarıyor.
Devamı Z Raporu Dergisi Temmuz 2019 sayısında…
