YEŞİL VE DİJİTAL DÖNÜŞÜM ARASINDAKİ ETKİLEŞİMİ İFADE EDEN İKİZ DÖNÜŞÜM, EKONOMİLERİN KAYNAK VERİMLİLİĞİ, DÖNGÜSEL VE KARBON NÖTR OLMASINA YARDIMCI OLACAK SÜRECİ İFADE EDİYOR. GÜN GEÇTİKÇE YEŞİL VE DİJİTAL TEKNOLOJİLER İÇ İÇE GEÇERKEN, EKONOMİNİN GELECEĞİ İÇİN TÜM SEKTÖRLERİN İKİZ DÖNÜŞÜME AYAK UYDURABİLMESİ ŞART.
KADRİYE N. TUNÇSİPER
Yeşil dönüşüm karbon emisyonlarının azaltılması ve çevresel tahribatın tersine çevrilmesini, dijital dönüşüm ise bilgi ve bilgisayar sistemlerinin üretimin her aşamasında devreye alınmasını ifade ediyor. Bu iki dönüşümün birleşimiyle ortaya çıkan ikiz dönüşüm ise iki işlevi birleştirerek ekonomide verimlilik ve üretkenlik sağlamaya odaklanıyor.
Toplumun yeşil dönüşümünün, ancak şu anda sürmekte olan dijital geçişle desteklenmesi durumunda etkili olabileceği düşüncesi ile ortaya çıkan ikiz dönüşümde, karbon emisyon oranlarının ölçümünden, enerji tasarrufu sağlayan sistemlere kadar tüm süreç, akıllı teknolojilere ihtiyaç duyuyor. Bu kapsamda yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırımlar, enerji verimliliğinin artırılması, sürdürülebilir tüketim alışkanlığının yerleşmesi ve çevrenin korunması ikiz dönüşümün gerçekleştirilmesinde başı çeken konular olarak öne çıkıyor. Bu hedeflerin sağlanması için de dijital teknolojilere büyük görevler düşüyor.
İkiz dönüşümü ortaya çıkaran en önemli neden küresel ölçekte karbon salınımının çevre üzerinde yarattığı tahribatın ekonomileri tehdit etmesi olarak görülüyor. Sektörlerin karbon salınımı değerlendirildiğinde, elektrik ve ısı üretimi ve tarım faaliyetleri, küresel karbon salınımının yaklaşık yarısını gerçekleştiriyor. Dolayısıyla karbon salınımının düşürülmesi için ikiz dönüşümün sunduğu çözümlerin büyük önemi bulunuyor. Ülkelerin karbon salınım paylarında ise Çin, ABD, Hindistan ve Rusya başı çekiyor.
İklim değişikliğinin en kötü etkilerinden kaçınmak için küresel karbon emisyonlarının önümüzdeki 10 yılda büyük ölçüde azaltılması gerekiyor. Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre enerji sektörünün karbon yoğunluğu, 2010 yılından bu yana yüzde 10 oranında düşüş kaydetti. Bunda yenilenebilir enerji yatırımlarının artışı etkili olsa da dünyanın geleceği için düşüş ivmesinin artması, bunun için de yeşil ve dijital teknolojilerin devreye girmesi gerekiyor.
ŞİRKETLER ŞİMDİDEN YOL HARİTASINI TAMAMLAMALI
2019’da Avrupa Yeşil Mutabakatını yayınlayan Avrupa Birliği, pandemi ile beraber dijitalleşmeyi sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği ile mücadelenin merkezine yerleştirdi. Mevcut yasaları iklim değişikliğiyle mücadele edecek şekilde yeniden gözden geçirmeyi amaçlayan Avrupa Yeşil Mutabakatı 2030’a dek karbon emisyonlarını en az yüzde 55 oranında azaltmayı taahhüt ediyor. 2050 itibariyle karbon nötr olmayı amaçlayan Avrupa Birliği ikiz dönüşüm konusunda öncü rolü üstleniyor. Bu nedenle, bu anlaşma kapsamında yayınlanan son girişimlerin çoğu, çevre ve iklim hedeflerine tutarlı bir şekilde ulaşmak için dijital araçların kullanılmasını öneriyor.
Avrupa Komisyonu tarafından yayınlanan Dijital Pusula 2030 hedefleri kapsamında dijital geçişin, yeşil hedeflere de katkı sağlayacağını vurguluyor. Örneğin, 4G’den 5G ağlarına geçişin, potansiyel olarak enerji tüketimini yüzde 90’a kadar azaltabileceği belirtiliyor. Bu nedenle AB sınırları içerisindeki her işletmenin ikiz dönüşüme ayak uyduracak yol haritasını tasarlaması ve planlaması tavsiye ediliyor.
Emisyon Ticaret Sistemi, Adil Geçiş Mekanizması ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması ile yeşil dönüşüm konusunda somut adımlar atan Avrupa Birliği, ticaret yaptığı ülkelerin de bu mevzuata uyum sağlamasını zorunlu kılıyor. Buna göre 1 Ekim 2023 itibariyle geçiş süreci başlayan sınırda karbon mekanizması şimdiden ekonomilerin dönüştürülmesi gerekliliğini gözler önüne seriyor. Dolayısıyla yakın gelecekte ülkelerin karbon nötr performansı, küresel ticaretten alacağı payın önemli belirleyicilerinden biri olacak.
Avrupa çapında karbon yoğun endüstrilere uygulanan ithalat vergisi, emisyonların sınırlandırılmasına yardımcı olacağı gibi küresel ticaret akışlarını değiştirme potansiyeli de taşıyor. Örneğin Çin’in kömüre dayalı çelik sektörü, AB’de 2026’da bu sektörde başlayacak vergi nedeniyle oldukça zorlanacak.
Devamı Z Raporu Dergisi Şubat 2024 sayısında…
