Dünyanın en büyük teknoloji girişimcileri arasında zirvede yer alan Elon Musk ve Mark Zuckerberg’in geçtiğimiz ay sosyal medyada başlayan yapay zeka tartışması, o kritik soruyu bir kez daha gündeme taşıdı: Yapay zekanın yükselişi insanoğlunun geleceği için tehdit ve tehlike teşkil ediyor mu? 2001: A Space Odyssey, Terminator, AI gibi filmleri izleyerek büyümüş, bugünlerde Westworld, Black Mirror gibi distopik dizileri merakla takip eden kitleler için, yapay zekanın yükselişi korkutucu bir gelecek vaat ediyor. Peki, gerçekler neler söylüyor?
Ebru Çolak
Teknoloji dünyasının iki önemli isminin geçtiğimiz ay sosyal medya üzerinden giriştiği münakaşa, yapay zekayla ilgili tartışmaları yeniden gündemin merkezine taşıdı. Bir tarafta Tesla ve SpaceX’in kurucusu ve CEO’su Elon Musk, diğer tarafta sosyal medya devi Facebook’un sahibi Mark Zuckerberg vardı. Tartışmanın konusu ise, yapay zekanın insanlığın sonunu getirme ihtimalinin olup olmadığı.
Musk, yapay zekadan endişe duyduğunu ifade ederek, ABD’de yapay zekayı belli sınırlar içerisinde tutacak kanunlar çıkarılması gerektiğinin altını çizdi ve bunun yapılamamasının insan medeniyetinin geleceği için büyük risk taşıdığını ilan etti. Zuckerberg ise, Elon Musk’ı korku tacirliği yapmakla suçlayarak “Yapay zeka konusunda iyimserim. Karanlık senaryolar uyduranları anlamıyorum” diyerek itirazını dile getiriyordu.
Diğer yandan geçtiğimiz ayların en çok konuşulan konularından biri de, Facebook’un kurduğu yapay zeka laboratuvarında iki konuşma robotlarının kendi aralarında geliştirdikleri yepyeni bir dille konuşmaya başlaması sonucu programın sona erdirilmesi oldu. IBM’in kurucusu bile bilgisayarın hayatımızın en ön önemli unsuru olacağını tahmin edememişti belki ama IBM’in ürettiği Deep Blue bilgisayarı yıllar önce, o dönemde dünyanın en iyi satranç oyuncusu olan Garry Kasparov’u mağlup edecek seviyeye ulaştı. Yine IBM’in ürettiği Watson, bilgi yarışmasında birinci olmasının ardından, New York’taki Memorial Sloan Kettering Kanser Merkezinde onkoloji için özel olarak eğitilerek, milyonlarca sayfayı okuyup anlayacak, olasılık hesapları yapıp tedavi planları sunacak bir süper bilgisayara dönüştürüldü.
Bugün yapay zeka tartışmasıyla yeniden birlikte gündeme gelen Musk ve Zuckerberg, daha önce oyuncu Ashton Kutcher ile işbirliği yaparak Vicarious FPC isimli bir firmaya 40 milyon dolar yatırımda bulunmuşlardı. Bu firma, yapay bir beyin yaratma hedefiyle yola çıkmıştı. O zamanlar Musk, CNBC’ye şöyle bir açıklama yapmıştı: “Bir gözüm sürekli olarak yapay zeka konusunda neler döndüğünde. O sahadan potansiyel bir tehlike doğabilir.”
Sayıları her gün artan pek çok şirket, peş peşe yapay zeka ürünlerine yatırım yapıyor. Bu şirketlerin ortaya çıkardığı ve hayatımızı kolaylaştıran ürünler dikkate alındığında belki yapay zeka bugün dünyayı ele geçirecek kadar akıllı değil ama yarın ne olacağı ile ilgili endişeler sürüyor. Yapay zekanın insanlığın sonu olacağından korkanlar da var, bunu tehlikeli bulmayanlar da.
DEV BİR YAPAY SİNİR AĞI
Haziran 2012’de Google, 16 bin bilgisayardan oluşan bir yapay sinir ağı (neural network) inşa etmişti. Bu yapı, YouTube üzerinden milyonlarca kedi videosunu tarayarak, daha sonra bir kedi gördüğünde onu diğer cisimlerden ayırt edebilecek şekilde kendini eğitebildi. Başka bir deyişle bu dev bilgisayar ağı, tıpkı bir bebeğin doğumundan itibaren deneyimlediği sayısız şeyden çıkarımlar yaparak bir şeyleri ayırt etmeyi öğrenmesi gibi, kedi videolarının baş kahramanını ayırt edebilmeyi öğrendi. Google Brain (Google Beyni) adı verilen bu proje, Stanford Üniversitesinde yapay zeka araştırmaları yürüten Andrew Ng tarafından yürütülüyor. Ng aynı zamanda, ‘Çin’in Google’ı’ diye bilinen Baidu isimli Çince arama motoru şirketinin de başında bulunuyor. Günümüzde ‘derin öğrenme’ algoritmaları Google ve Baidu’nun birçok ürününün parçası olarak görev yapıyor. Ng’in söylediğine göre bu algoritmaları kullananlar arasında ses tanımlama sistemleri, internet arama motorları ve reklam teknolojileri gibi birçok ürün bulunuyor. Ng’nin yapay zeka konusundaki görüşleri ise şu şekilde: “Şu andaki bilgisayarlar daha şimdiden insanlar tarafından yapılan birçok işi yapabiliyor. Ancak insan benzeri bir zekaya sahip olmalarına henüz zaman var. Bana kalırsa henüz tekillik noktasından çok uzaktayız. Günümüzdeki pek çok yapay zeka uzmanı noktaya ulaşmaya çalışmaz bile.”
New York Üniversitesinde bilişsel psikolog olarak çalışan ve yapay zeka konusunda pek çok makale ve kitap yazmış olan Gary Marcus da ona katılıyor: “Makinalar açısından baktığımızda, henüz insan zekasının yakınında bile değiller. Şu anda insan düşünce sistemini sadece parça parça oluşturabiliyoruz. Daha emekleme dönemindeyiz.”
Musk gibi yüksek profilli bazı teknoloji liderlerinin korkularına rağmen, birçok araştırmacıya göre ‘güçlü yapay zeka’ veya ‘genel yapay zeka’ adı verilen bilinçli makinaların yükselişinin çok
uzağındayız henüz. Massachusetts’te kurulmuş olan yazılım şirketi Nuance Communications’ın Yapay Zeka Yöneticisi Charlie Ortiz, bu konuda şu yorumda bulunuyor: “Makinaların insanlardan daha zeki olacağını düşünmek için bir neden göremiyorum. Bu yarın olacak bir şey değil. Bizi yok etmeyecekler ya da bize zarar vermeyecekler. Bilgisayarların bu seviyenin yanına bile yaklaşabilmesi için daha yapmamız gereken çok fazla şey var.”
Devamı Derin Ekonomi Dergisi Eylül 2017 sayısında…
