Çağ açıp çağ kapatan büyük tarihi değişimler gibi Kovid-19 da hayatımız etkiledi. 21’inci yüzyılın ilk çeyreğini geride bırakmak üzereyken, Kovid salgınıyla sarsıldı dünya. Kısıtlamaların ardından gelen aşı umudu, salgının karanlık tünelindeki ilk ışık oldu. Küresel etki analizi hala tam olarak yapılamamış salgının kayıp yılıydı 2020. Birçok istatistik bize geçen yılki tahribatın boyutunu gösterdi. Bunlara Uluslararası Doğrudan Yatırımlar (UDY) da eklendi.
Sadece seyahat alışkanlıkları, tüketim kalıpları ve insan ilişkileri değişmedi pandemide. Yatırımlar da kabuk değiştiriyor. Hızlı ve güvenli tedarik merkezi olmayı başaran, kaliteli insan gücüne sahip ülkeler, yatırımların rotasını belirlemeye başladı. Bu konu Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için kritik önemde. Çünkü UDY kapasitesi olan ülkelerin küresel dalgalanmalardan daha az etkilendiği bir gerçek.
Küresel uluslararası doğrudan yatırımlar 2020’de adeta dip yaptı. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) raporuna göre, 2019’da 1,5 trilyon dolar olan küresel uluslararası doğrudan yatırımlar, geçen yıl yüzde 35 azalarak 999 milyar dolara geriledi. Kovid-19’un neden olduğu ekonomik faaliyette kısıtlamalar, şirketlerin yatırım projelerini yavaşlattı. Ekonomilerin yaşadığı resesyon beklentisi, uluslararası şirketlerin projelerini yeniden değerlendirmesine yol açtı. Özellikle gelişmiş ekonomilerde uluslararası doğrudan yatırımların düşüşü sert oldu ve yüzde 58 azalışla 312 milyar dolara geriledi. Gelişmekte olan ekonomilerde ise Asya’daki güçlü yatırımlar nedeniyle yüzde 8’lik sınırlı bir azalmayla 662 milyar dolarda kaldı.
Avrupa’ya yönelik yatırımlar geçen yıl adeta eridi; yüzde 80 azalışla 72 milyar dolara geriledi. Brexit ile birlikten yakasını kurtaran İngiltere’nin dış yatırım kaybı, Avrupa’ya göre daha düşük olsa da (yüzde 57) dünya ortalamasının üzerinde oldu. En çok yabancı yatırım çeken üç merkezinden biri olan İngiltere, geçen yıl 19 milyar dolarda kaldı.
Devamı Z Raporu Temmuz 2021 sayısında…