SALGININ SEYRİNE İLİŞKİN BELİRSİZLİKLER SÜRERKEN, ESNETİLEN KISITLAMALAR HİZMETLER SEKTÖRÜNDE FİYAT ARTIŞLARINI DE BERABERİNDE GETİRDİ. KADEMELİ AÇILMANIN ETKİSİYLE HİZMETLER SEKTÖRÜNÜN PEK ÇOK KOLUNDA TÜFE’NİN 2 KATINA ULAŞAN FİYAT ARTIŞLARI GÖRÜLDÜ. TALEP KAYNAKLI YAŞANAN FİYAT ARTIŞLARI HİZMETLER SEKTÖRÜNDE TELAFİ ZAMLARININ ANA KAYNAĞI OLDUĞUNU DA ORTAYA KOYDU.
SEMRA KARABAŞ
Dünya genelinde aşılamanın hızlanmasıyla toparlanma sürecine giren ekonomiler bir yandan da enflasyon riskiyle karşı karşıya. Tüm dünyada enflasyonu yükselten temel unsurlar küresel talepteki hızlı toparlanma, emtia fiyatlarındaki artış eğilimi, farklı sektörlerde yaşanan arz kısıtları ve taşımacılık maliyetlerinde yaşanan artış. Dünya ölçeğinde en düşük enflasyon oranlarının görüldüğü gelişmiş ekonomilerde dahi enflasyon rekor seviyelere ulaştı. ABD’de enflasyonun yüzde 5’i geçmesi, enflasyonun salgın sonrası toparlanmanın bir eseri olarak karşımıza çıktığının en önemli göstergesi oldu. Salgının seyrine ilişkin belirsizliklerin sürmesine rağmen tüm dünyada enflasyon endişeleri artmış durumda. Türkiye ise bu sürece diğer ülkelerden farklı olarak yüksek enflasyonla girdi. Haziran ayı itibarıyla Türkiye’de TÜFE yüzde 17,53’e yükseldi. Aylık bazda yüzde 1,94 artan TÜFE’yi yukarı taşıyan en önemli kalemin hizmetler sektörü olması ise dikkat çekici. Kapanmalar nedeniyle sert ciro kayıpları yaşayan hizmetler sektörü kısıtlamaların esnetilmesiyle yüksek bir talep artışıyla karşı karşıya kaldı.
HİZMETLERDE TELAFİ ZAMLARI
Aşılamanın hızlanmasıyla pek çok ülke salgın kısıtlamalarını hafifletti. Hizmetler sektöründe yaşanan canlanma iktisadi toparlanmaya destek olurken bir yandan da enflasyonu yükseltme riski belirdi. Türkiye’de 1 Haziran’da kademeli, 1 Temmuz’da ise tam açılmayla birlikte hizmetler sektörü de ekonomik toparlanma sürecine dahil oldu. Hizmetler sektöründe yaşanan talep patlaması fiyatlarda da artışı beraberinde getirdi. Salgınla mücadele boyunca bir açık bir kapalı kalan işletmeler bu süreç boyunca yaşanan ciro kayıplarını fiyat artışlarıyla telafi etme yoluna gitti. 1 Haziran’da başlayan kademeli normalleşmenin etkileri Haziran ayı enflasyon rakamlarında kendini gösterdi. Haziran ayında hizmetler sektöründe TÜFE’nin iki katını aşan fiyat artışları görüldü. Haziran ayında TÜFE aylık bazda yüzde 1,94 artarken, hizmetler sektörü kalemindeki alanlarda fiyat artışları neredeyse yüzde 5’lere ulaştı. Haziran ayında eğlence ve kültürde yüzde 4.46, lokanta ve otellerde yüzde 3.82, ulaştırmada yüzde 2.79, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 2.70 fiyat artışı görüldü. Oysa özellikle de lokantalarda en önemli maliyet kaynağı olan gıdadaki fiyat artışı Haziran ayında yüzde 0.88 seviyesinde kaldı.
Devamı Z Raporu Dergisi Ağustos 2021 sayısında…
