Önce foyası ortaya çıktı, sonra alternatifleri oluştu. 2012’de yaşanan LIBOR skandalından sonra, sisteme alternatif olarak oluşturulan Euribor sistemiyle beraber, geçen ay da ABD’nin LIBOR alternatifi zemin bulmaya başladı. Piyasanın likit olmamasından dolayı henüz yolun başında olan Chicago’daki SOFR şirketlerin tereddütünü kırmaya çalışıyor. İngiltere ise sistemin kontrolünü elinde tutmak için itibarını yitiren LIBOR’un akibetini tartışıyor. LIBOR kullanımı muhtemelen 2021’de sona erdirilecek. Türkiye’deki faiz oranını belirleyen alternatif ise TRLIBOR.
Mehmet Ali Doğan
Dünyanın en güvenilir bankalarının kısa vadeli borçlanma için birbirlerine uyguladıkları referans faiz oranı olan LIBOR’a yeni alternatif Chicago’dan çıktı. London Interbank Offered Rate’in kısaltılması LIBOR diye adlandırılan küresel sistem, 2012’de yaşanan skandal nedeniyle itibarını yitirmeye başladı. Bankalar, biraz daha fazla kâr elde etmek için LIBOR’u belirlerken spekülasyon oluşturmuş ve tarihi skandalın oluşmasına neden olmuştu. 2012’de LIBOR’un belirlenmesinde etkin olan bankaların kendi çıkarları için faiz oranları üzerinde yaptıkları oynamalar ve yanlış beyanlar nedeniyle yaşanan skandaldan sonra, o dönemde LIBOR sistemine alternatif olarak Avrupa Birliği’ne üye ülkelerdeki 47 banka tarafından Euribor sistemi kuruldu. ABD’nin LIBOR alternatifi ise Chicago’daki Secured Overnight Funding Rate. Kısaca SOFR diye anılıyor. SOFR, yaşanan ilk zorlukların ardından zemin bulmaya başladı.
LIBOR 2021’DE SONA ERECEK
LIBOR skandalı 1980’lerde dünya çapında krebilitesi yüksek bir çok banka ve finans kuruluşunun merkez kabul ettiği Londra’nın tahtını elinden almayı tetikleyen en önemli olay oldu. Skandalda adı geçen Barclays, Bank of America, Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ, CITI, Credit Suisse, Deuthsche Bank, Lloyds, HSBC, HBOS, JPMorgan, Rabobank, RBS, RBC, UBS, West LB, Norinchuckin olmak üzere 16 banka hakkında soruşturma başlatıldı. Soruşturma sonucunda Barclays, UBS ve RBS bankaları zarara uğradı ve 2.6 milyar dolar cezaya çarptırıldı. İtibarını yitiren Londra uzun süredir bir çıkış yolu arıyor. 2017’nin Temmuz ayında İngiliz Finansal Yürütme Kurumu (FCA) Başkanı Andrew Bailey, LIBOR kullanımının 2021 yılında sona ereceğini söyledi. Gerekçesi, toplamda 350 trilyon doları aşan değere sahip finansal ürün için zemin oluşturan LIBOR’un “savunulamaz” olduğuydu. Bailey, LIBOR’un işlemlerde yeterli veri sağlamaması nedeniyle sürdürülemez olduğunu savunarak, daha güvenli bir sistemin oluşturulması için LIBOR kullanımının kademeli olarak kaldırılacağını açıklamıştı.
Devamı Derin Ekonomi Dergisi Kasım 2018 sayısında…
