KÜRESEL EKONOMİ 2023’TE BEKLENİLENDEN DAHA İYİ BİR PERFORMANS GÖSTERDİ. PANDEMİNİN ETKİLERİNİ ÜZERİNDEN ATAN DÜNYA, ENFLASYONLA MÜCADELE SAVAŞINDA SONA YAKLAŞSA DA YENİ SENENİN GÜNDEMİNDE BELİRSİZLİKLER VAR. TÜRKİYE’DE İSE YIL BOYUNCA TEMEL HEDEF ENFLASYON İLE MÜCADELE VE LİRANIN DEĞER KAZANMASI OLACAK.
KADRİYE N. TUNÇSİPER
2023’ü beklenilenin üzerinde büyüme oranları ile kapatan küresel ekonomide enflasyon ile mücadelede zorlu bir yıl geride bırakıldı. Uygulanan sıkı para politikaları ekonomik büyümenin sekteye uğramasına neden olsa da 2024’te pandemiyle yukarı seyir izleyen tüketici fiyat artışlarının sona ermesinin yanı sıra faiz oranları üzerindeki yukarı yönlü baskının hafifleyeceği değerlendiriliyor. Bu yıl, merkez bankalarının faiz indirimine başlaması da muhtemel olarak görülüyor.
2024’te bir önceki yıldan sorunlar devam edecek olsa da küresel ekonomide yumuşak iniş beklentileri oldukça yüksek. 2024’te dünya ekonomisinde büyüme oranları ise büyük ölçüde Asya ekonomilerinin performansından etkilenecek.
İstanbul Ticaret Üniversitesi İşletme Fakültesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Betül Gür’e göre geride bıraktığımız yıl jeopolitik gelişmelerin sebep olduğu maliyet artışları ve pandemi döneminin genişletici parafiskal politikalarının sebep olduğu yüksek enflasyonla mücadele politikaları çerçevesinde parasal sıkılaşmaya gidilmesiyle faiz oranları yükseldi, kredi maliyetleri arttı, küresel ekonomide büyüme tahminleri aşağı yönlü oluşmaya başlandı.
Dünya Ticaret Örgütü’nün 2023 için yılın başında yüzde 1,7 olarak açıkladığı küresel mal ticaretine ilişkin büyüme beklentisini, 2023 Ekim ayında yüzde 0,8 olarak güncellediğini hatırlatan Gür, küresel ekonomi açısından 2023’ün ikinci yarısında başlayan tartışmaların 2024’ün ikinci yarısında uygulama alanı bulabileceğini ifade ediyor. “Yılın başlarında parasal bir gevşemeye hemen gidilmeyebilir. Zirakimi uluslararası çevreler, örneğin ABD enflasyonun biraz daha düşmesi, yüzde 2’ler seviyesinde kalıcı olarak sürdürülebilirliğini sağlamanın önemli olduğunu dile getirmekte. Ancak ABD için yılın ikinci yarısı için yaptığımız bu öngörüyü AB için biraz daha yılın ilk yarısına, örneğin ikinci çeyreğe çekebiliriz. Çünkü hâlihazırda AB için resesyonda diyebiliriz. Büyüme oranları 2023 üçüncü çeyreğine de negatif, sadece Fransa yüzde 0,1 büyüdü” şeklinde konuşan Gür, daha fazla sıkılaşmaya gidilmeyeceği tahmininde bulunuyor.
KÜRESEL TİCARETE FREN
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) küresel ticaretin 2023’te yaklaşık 30,7 trilyon dolar ile geçen yıla kıyasla yüzde 5 oranında daralmanın beklendiğini ve 2024 için kötümser bir tahminde bulunduklarını açıkladı.
Dünya Ticaret Örgütü, ortaya çıkan bu tabloda tedarik zincirlerinin daralmasının yanı sıra yüksek emtia fiyatlarının etkisinin olduğunu belirtti. Buna neden olan sürecin inatçı enflasyon, yüksek faiz oranları ve jeopolitik krizlerin ekonomileri baskı altına alması nedeniyle ortaya çıktığını açıklayan Örgüt, küresel ticaret büyümesinin bu yıl tahminlerden düşük kaldığını vurguladı.
DÜNYA SANDIĞA GİDİYOR
2024’ün hikâyesinde öne çıkan konulardan bir diğeri de birçok ülkede seçimlere gidilecek olması. 2024’te küresel GSYİH’nin yüzde 50’sinden fazlasını oluşturan ülkelerde belirleyici seçimler yapılacak. ABD ve İngiltere başta olmak üzere dünya siyasetini şekillendirecek seçimlerin sonucu, Çin Batı rekabeti, NATO-Rusya gerilimi ve bağımsız ülkelerin tavrı gibi konularda siyasetin seyrini değiştirme potansiyeli taşıyor. ABD, İngiltere, Çin, Rusya, İran, Hindistan, Tayvan ve Güney Afrika, bir yıl içerisinde dünya siyasetini şekillendirecek seçimler konusunda öne çıkıyor.
ABD, 2024 sonbaharında bir kere daha Trump-Biden rekabetine sahne olacak. Yıl boyunca dünyanın dikkati ABD seçim kampanyalarına çevrilirken, bir önceki seçimlerde hiçbir zaman yenilgiyi kabul etmeyen ve seçimlerde hile yapıldığını savunan Trump, şimdiden başkanlığı kazanması durumunda yeni dönemde muhaliflere misilleme yapacağını açıkladı.
Devamı Z Raporu Dergisi Ocak 2024 sayısında…