Kriz dönemleri önemli iktisadı tartışmalara kapı aralıyor. Kriz dönemlerinde devletçi politikaların önemli rol oynaması yeni bir tartışmayı başlattı. Özellikle Kovid-19 ile dünya ekonomisinde meydana gelen ani duruşun ekonomik etkilerini azaltmak yine kamuya düştü. Kamunun gerek özel sektöre, gerekse hane halkına sağladığı destekler yaşanan krizin bir felakete dönüşmesini engelledi. Halen ülkemizde ve dünyada kamunun mali destekleri devam ediyor.

Böyle bir süreç aynı zamanda devlet ekonomi içinde gerçekte ne kadar var olmalı tartışmasını başlattı. Bu ve benzeri tartışmalar 2008 ve öncesindeki krizlerde de yaşanmıştı. Ancak şu an devam eden tartışma geçmiş deki tartışmalardan çok daha farklı. Yaşadığımız krizin sağlık kaynaklı olması ve uzun süreceğine ilişkin endişeler devletin rolünün yeniden tanımlanması gerekliliğini ön plana çıkarıyor.

Öncelikle bugünlere nasıl gelindi, hatırlamak da yarar var. 1970 sonrası hız kazanan liberal politikalar, 1990’lı yıllar ile önemli düzeye ulaştı. Liberal politikaların temelinde serbest piyasa şartlarının tesis edilmesiydi. Devletin ağırlıklı olduğu ekonomiye temel eleştiri; kamunun kaynakları yeterince iyi yönetmediği ve serbest rekabet şartlarının oluşmasına izin vermediği yönündeydi. Kamu yerine özel sektörün olduğu piyasada verimliliğin daha fazla artması ve serbest rekabet koşullarının malın ve hizmetin kalitesini artırması amaçlanmıştı. Sermaye birikimi yeterli olmayan özel sektör için zorlu bir dönem başladı. 1980’li yıllarda tüm dünyada serbest piyasa koşullarının oluşması için önemli adımlar atıldı.

Birçok ülkede kamuya ait işletmelerin ya faaliyetlerine son verildi ya da özelleştirme yoluyla özel şirketlerin üretim yapması sağlandı. Serbest piyasa şartlarının sağlıklı işleyebilmesi için rekabet hukuku ön plana çıktı. Rekabet hukukunun temelin de işletmelerin piyasa koşullarında faaliyetlerini adil piyasa şartları ile sürdürmesi amaçlanmaktaydı. Rekabet hukuku, tekelleşmenin, monopolleşmenin karşısındandır. Ekonomilerde özel sektör girişimciliğini desteklemeye yönelik her adım özel sektör yatırımlarının artmasına önemli katkı sağladı. Rekabet, mal ve hizmetin kalitesinin artmasını sağladı. Birçok yeni sektörün faaliyete geçmesine ve istihdam sağlamasına kakı sağladı.

Devamı Z Raporu Ağustos 2020 sayısında …