Türkiye’nin yapısal sorunları malumunuzdur. Ancak her birinin dönem dönem gündemden aldıkları pay artar veya azalır. 2019 yılının gözde konuları enflasyonun bile ötesine geçen cari işlemler hesabı ile bütçe açığının büyüklüğüdür.
ÖTV ve KDV oranları yaklaşık 8 aylık bir süredir devlet tarafından desteklenmekteyken haziran sonu itibariyle muhtelif sektörlere verilen bu destekler kaldırıldı. Bu dönemde cari açığımız azalırken bütçe açığımız artmıştır. Ancak sebebi bu teşvikler midir?
TÜKETİM VERGİLERİNDE SÜRELİ İNDİRİM NEYE SEBEP OLUR?
Geçen yılın yaz ayların yaşanan kur şoku etkisiyle tüm mal ve mamül fiyatlarında yüksek oranlı artışlar meydana gelmiştir. Bunun neticesinde hanehalkının satınalma gücünde düşüş ortaya çıkmıştır. Bu düşüş ve faizlerdeki artış ile beraber tüketici talebi hızla düşmüştür. İşte bu noktada beklenenden daha hızlı düşen talebin piyasanın temel dinamiklerini (istihdam-üretim-finansman) derinden bozmasını engellemek adına hükümet dolaylı vergilerde indirime gitti. Bu noktada vergi indirimleri sanki devlet bütçesine daha az vergi girmesini sağladığı gibi düz mantıkla bir yorumda bulunabiliriz ancak gerçek öyle değildir. Arz ve talebin kesiştiği noktada fiyatın yükselmesi talep eğrisinin sola kaymasına dolayısıyla talepte düşmeye sebep olurken vergi gelirinde de aynı şekilde gerilemeye sebep olmaktadır. Yani fiyatın bir unsuru olarak vergi oranı düşürülmeseydi fiyatlar seviyesi daha da yukarıda kalacağından adetler daha fazla düşecek nihayetinde toplanan vergiler daha da azalacaktır. Bu durumda vergilerin azaltılması bütçeye negatif değil pozitif katkı sağlar diyebiliriz. Zira var olan ekonomik şartlarda talepte fiyat esnekliği çok sertleşmiştir.
Bu konuya matematiğe dökersek 2019 Temmuz ayı gayet yerinde bir örnek olacaktır. Şöyle ki; ODD resmi rakamlarına göre 2019 Ocak-Haziran aralığında 195.144 adet otomobil ve hafif ticari araç satışı gerçekleşmiştir. Buna göre mevsim ve takvim etkisini bir kenara bile bıraksak ki, yılın ilk altı ayı otomobil sektöründe satışların yüzde 40’ı yapılmaktadır, 2019 yılı aylık satışları 32.524 adettir.
Devamı Z Raporu Ağustos 2019 sayısında …
