Jeopolitik gerçekler ve Afganistan’da yaşanan gelişmeler Çin’in uzun süredir devam eden başka devletlerin içişlerine karışmama politikasına meydan okuyor. Zira ABD ordusunun gelişigüzel bir şekilde Afganistan’dan geri çekilmesi ve Taliban’ın zaferi, Çin’e artık görmezden gelemeyeceği fırsatlar ve zorluklar sunan önemli bir dönüm noktası oldu
Yıllardır Afganistan’daki ABD varlığının sağladığı istikrardan yararlanan Çin bu sayede tamamen jeo-ekonomik hedeflerine odaklanabilmişti. Ancak, ABD ordusunun geri çekilmesi ve Taliban’ın yönetime geçmesiyle birlikte, Afganistan ya yeni Taliban rejimi altında istikrarlı bir ülke haline gelecek, ya da yine kendi sınırları dışına sıçrama ihtimali olan bir terör yuvasına dönüşecek. Çinli liderler, Çin’in çalkantılı Sincan eyaletindeki silahlı ayrılıkçı harekete atıfta bulunarak, “üç kötü gücü” (aşırılıkçılık, terör ve bölücülük) ele alma ihtiyacını defaatle dile getirdi. Çin, Taliban’ın Sincan bölgesindeki Müslüman çoğunluk (Uygurlar) arasında sorun çıkarmayacağından emin olmak istiyor.
Ayrıca Pekin, Kabil’de kendisiyle işbirliği yapan bir hükümet ve siyasi anlamda istikrarlı bir Afganistan sağlanması koşuluyla, mevcut Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru’na Afganistan üzerinden bir koridor daha ekleyebilir.
2021 yılı ortalarında Çin, Taliban’ın zaferini adeta öngörmüş olup, söz konusu grupla bir iş ilişkisi kurmuştu. Hatta Pekin’in, Taliban’ın Sincan’daki Uygur silahlı ayrılıkçı gruplarla bağlarını kesme taahhüdü karşılığında Afganistan’ın hasar gören altyapısının yeniden inşasına yardım etmeyi teklif ettiği bile söyleniyordu.
Bu nedenle, Temmuz ayı başlarında Katar’daki Taliban Siyasi Büro sözcüsü, Taliban’ın Çin’i Afganistan’ın dostu olarak gördüğünü ve artık Çin’den gelen Uygur ayrılıkçı gruplara sığınma sağlamayacağını doğruladı. 28 Temmuz’da ise Taliban heyeti, güvenlik konularını ve barış sürecini görüşmek üzere Çin’i ziyaret etti. ABD’nin geri çekilmesinin oluşturduğu iktidar boşluğu Çin’e hem riskler hem de fırsatlar sunuyor. Bununla birlikte, Çin’in Sovyet Rusya ve ABD’nin izinden giderek daha büyük bir yükümlülüğe sürüklenmeden bu iktidar boşluğunu doldurup dolduramayacağını ise ileride göreceğiz.
Devamı Z Raporu Ekim 2021 sayısında…