24 Haziran seçimleriyle birlikte Türkiye Cumhuriyeti yeni bir yönetim sistemine geçti. 16 Nisan 2017 tarihinde yapılan referandumda kabul edilen Cumhurbaşkanlığı yönetim sistemi 24 Haziran seçimleriyle yürürlüğe girdi. Yeni dönemin en önemli sorularından birisi ise yeni sistemin Türkiye ekonomisini nasıl dönüştüreceğiyle ilgili. Yeni sistemin, Türkiye’nin siyasi karar alma ve uygulama mekanzimalarını güçlendirmesi ve bürokrasinin siyasi karar alma süreçlerine uyumunu hızlandırması bekleniyor. Peki, Cumhurbaşkanlığı sistemi Türkiye’nin ekonomi yönetiminde neleri değiştirecek, Türkiye ekonomisinin kronik sorunları olan faiz, enflasyon ve dış açıkla nasıl mücadele edilecek?
Yakup Kocaman
Türkiye, 24 Haziran 2018 itibariyle ülkede yeni bir yönetim sistemini uygulamaya soktu. 16 Nisan 2017 tarihinde yapılan referandumda kabul edilen Cumhurbaşkanlığı yönetim sistemi, 24 Haziran seçimleriyle fiilen yürürlüğe girdi. Yeni dönemin en önemli sorularından birisi ise yeni sistemin Türkiye ekonomisini nasıl dönüştüreceğiyle ilgili. Yeni sistem, Türkiye’nin siyasi karar alma ve uygulama mekanizmalarının gücünü artıracak ve bürokrasinin siyasi karar merkezlerine uyumunu hızlandıracak.
Türkiye’nin 2023’te dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri olması, 1 trilyon dolarlık dış ticaret hacmine ve 2 trilyon dolar milli gelir düzeyine ulaşması gibi ana ekonomik hedeflerin hayata geçirilmesinde, Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin getireceği siyasi istikrar ile birlikte ekonomi yönetiminin ve bürokrasisinin daha etkin çalıştırılması öngörülüyor.
Yeni yönetim sisteminde yürütmenin nasıl şekilleneceği ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından seçimlerden önce açıklandı. Buna göre, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin yönetim şeması, 16 bakanlık, 9 kurul, 8 başkanlık ve 4 ofisten oluşuyor. Bir başkan yardımcısının yer alacağı sistemde, ekonominin patronluğuna tek ismin getirilmesi de bekleniyor. Piyasa aktörlerinin bu yönde bir talebi olduğu biliniyor.
Yeni yönetim modelinde bakanlıkların sayısı 21’den 16’ya indiriliyor. Eski kabinede 6 bakanlığa dağıtılmış olan ekonomi yönetimi yeni sistemde 3’e indirilerek ekonomi yönetiminin daha hızlı, etkin ve koordinasyon içinde çalışması hedefleniyor. Kaldırılan 5 bakanlıktan 3’ünün ekonomiyle ilgili olması, Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin ekonomi yönetiminde yapacağı yapısal reformlara da işaret ediyor.
YÜKSEK FAİZLE MÜCADELEDE GÖZLER HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI’NDA
Yeni kabinede ekonomi gemisinin kaptanlığını Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yapması söz konusu. Ekonomiyle ilgili diğer iki bakanlık ise Ticaret Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı.
Kur spekülasyonuna bağlı olarak yükseltilen faiz oranlarıyla mücadelede birinci dereceden sorumlu olacak bakanlık Hazine ve Maliye Bakanlığı olacak. 24 Haziran seçim kararının alınmasıyla eş zamanlı olarak speküle edilen döviz fiyatları, Türkiye’de doların 4.90’ları görmesine ve faiz oranlarının yüzde 20’lere yaklaşmasına neden oldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçimden önce yastık altındaki dövizlerin ekonomiye kazandırılmasını istemesi ve beraberinde seçim sonrasında faiz ve enflasyon oranlarını manipüle edenlerle mücadele edeceğine dair sinyaller vermesi, yeni dönemde, manipülatif amaçlarla hareket eden bazı piyasa aktörlerinin finansal istikrarı bozucu eylemlerinin daha sıkı takip edileceği anlamına geliyor.
Devlet adına borçlanma senetleri çıkaran Hazine’nin bakanlık statüsüne çıkarılması, faiz lobileriyle mücadelede daha siyasi otoritenin daha etkin bir mücadele stratejisi izleyeceğini gösteriyor. Enflasyonla mücadelede Merkez Bankası’nın yeni kabine ile daha sıkı bir iletişim içinde olması bekleniyor. Merkez Bankası’nın misyonunun değiştirilerek büyüme ve istihdam odaklı bir misyona kavuşturulması bekleniyor.
KÜLLİYE DÜŞÜNCE KURULUŞLARI GİBİ ÇALIŞACAK
Cumhurbaşkanlığı yürütme sisteminde yer alan yapılar, özellikle iç hizmet ofisleri ve politik danışma kurulları, Külliye’nin aynı zamanda birden fazla düşünce kuruluşu benzeri kurumlara ev sahipliği yapacağına işaret ediyor. Politik danışma mekanizmaları, bakanlıklar arası mekik diplomasisini hızlandırarak kabinenin bir bütün halinde çalışması için kritik bir rol üstlenecek.
Devamı Derin Ekonomi Dergisi Temmuz 2018 sayısında…
