Gelir dağılımı adaletsizliğine, çevre kirliliği, yoksulluğun ve işsizliğin artmasına neden olan kapitalizmin geleceği tartışılıyor. Doğası gereği şirketleri zaman zaman vahşi bir rekabetin içine iten kapitalizmin bu şartlar altında geleceğini sürdürmesi imkansız. Bunun farkına varan şirketler “hayırlı işler” yaparak hayatlarına devam edebileceklerini kavramış durumda. İşte onlardan bazıları: Hamdi Ulukaya, Bill Gates, Howard Schultz ve Richard Branson
İlter Utku
Aranızda mutlaka hatırlayanlar vardır. “Uzay Yolu: Yeni Nesil” (Star Trek: The Next Generation) adlı TV dizisinin bir bölümünde, 21’inci yüzyılda fırlatılan ve uzayın boşluğunda başıboş bir şekilde dolaşan bir kapsül yıldız gemisi Enterprise tarafından bulunmuştu. Kapsülde, yaşadıkları dönemde tedavileri yapılamamış fakat gelecekte hayata döndürülmeyi umut eden hasta insanların donmuş bedenleri vardı. Enterprise’ın doktorları bu insanları hemen tedavi ettiler ve tekrar hayata döndürmeyi başardılar. İçlerinden biri kurnaz bir kapitalistti ve ilk sorduğu soru şu oldu: Hangi zamandayız? Şu an yaşanılan zamanın 24’üncü yüzyıl olduğunu öğrenince aklına hemen geçmişte dünyadaki yaptığı yatırımların şimdi servet değerinde olabileceği fikri geldi. Enterprise ekibinden hemen dünyadaki bankeriyle temasa geçmelerini istedi. Enterprise mürettebatı şaşırmıştı. Para mı, yatırım mı? Bunlar şimdiki zamanda yoktu. Yani 24’üncü yüzyılda siz sadece bir şey isterdiniz o da size verilirdi!
Belli ki 24’üncü yüzyılın dünyası bambaşka olacak fakat bugün biliyoruz ki, 200 yıldır yürürlükte olan kapitalizm, krizler üretti, eşitsizlikler yarattı ve küresel fakirliği sonlandıramadı. Bugün dünya nüfusunun yarısından fazlası günlük 4 doların altında gelirle yaşıyor. 2.4 milyon insanın ise günlük geliri 2 doların altında. Bu tabloyu hangiuygulama ya da sistemin ortadan kaldıracağıysa merak konusu. Bugün içinde bulunduğumuz durumdan hiç kimse memnun değil. Farklı ve sıradışı bir girişimci olan Richard Branson, iş dünyasına inanıyor ve şirketlerin de artık yararlı bir güç olabileceğini düşünüyor. “Kapitalizm 24902” kitabında iş yapma biçimimizi değiştirmemiz gerektiğine dikkat çekiyor. Çünkü, yalnızca finansal kar tek itici güç olarak kabul eden iş yapma modeli bugünkü kapitalizmin yaşadığı durumun ana sorumlusu. Tartışmaya Fransa’dan katılan ekonomist Thomas Piketty ise “21.Yüzyılda Kapital” isimli çalışmasında, servet eşitsizliğine dikkat çekiyor. Piketty, gelir eşitsizliklerinin son 30 yıldır patlama gösterdiğini, 19’uncu yüzyılda olduğu gibi mirasın çalışmaktan daha fazla getirdiğini ve tek çözümün sermayeye vergi uygulamak olduğunu söylüyor. Ona göre zenginliğin dağılımı tekrar masaya yatırılmalı.
Devamı Derin Ekonomi Haziran 2016 sayısında…
